Wpływ doświadczeń religijnych na religijność młodzieży

5/5 - (3 votes)

bardzo ciekawa praca magisterska

Strategia badawcza obejmowała podział badanych na grupy „D+” i „D-” stanowiące 25 % skrajnych wyników uzyskanych z odpowiedzi na pytania SDR . Następnie dokonano porównania religijności grup „D+” i „D-” za pomocą kwestionariusza Hutse­bauta. Odpowiedzi na pytania zawarte w ankiecie służyły do pogłębienia jakościowej analizy wyników.

Zgodnie z przyjętą strategią wszyscy badani zostali podzieleni (za pomocą SDR) wg stopnia obecności w ich religij­ności osobistych doświadczeń religijnych. W oparciu o SDR wyodrębniono 25 % osób w których religijności osobiste doświad­czenia religijne odgrywają poważną rolę (grupa „D+”) i 25 % osób z niskim znaczeniem osobistych doświadczeń religijnych (grupa „D-„). Stopień znaczenia osobistych doświadczeń religijnych wyznaczała suma odpowiedzi na 14 pytań kwestionariusza. Wskaźnik ten został umownie nazwany wskaźnikiem „D”. Wartość wskaźnika „D” teoretycznie mogła się wahać w granicach 0 ‑ 84 punkty. Wyniki badanej populacji rozkładały się w przedziale 30 ‑ 77 punktów. Przeciętna dla całej grupy wyniosła 58 punktów.

W grupie „D+” (grupa z wysokim wskaźnikiem „D”) wyniki mieściły się w przedziale 65 ‑ 77 punktów. Średni wynik dla grupy „D+” wyniósł 70,03 punkty. Róźnica skrajnych wyników w tej grupie wyniosła 12 punktów. W grupie „D-” (grupa z niskim wskaźnikiem „D”) wyniki mieściły się w przedziale 30 ‑ 51 punktów. Średni wynik dla grupy „D-” wyniósł 45,03 punkty. Róźnica skrajnych wyników w tej grupie wyniosła 21 punkty. Przeciętny wynik grupy „D+” był więc wyższy od średniego wyniku grupy „D-” o 25 punktów. Średnią wyników grup „D+” i „D-” ilustruje wykres 3.

Średnia samoocena religijności grupy „D+” była nieco wyższa, niż w grupie „D-„. Grupa „D+” swą religijność określiła w granicach pomiędzy „średnią” a „mocną”. Grupa „D-” określiła swoją religijność jako nieco niższą, niż „średnia”.

Średnia wieku w grupach „D+” i „D-” była bardzo zbliżona. W grupie „D+” była ona nieco niższa.

Tab. 5. Rozkład płci w grupach „D+” i „D-”

    grupa „D+”
    grupa „D-„
     
  N
      %
  N
      %
     K
  28
   93,33
  21
   69,99
     M
   2
    6,67
   9
   29,91

Aby odpowiedzieć na pytanie dotyczące wpływu osobistych doświadczeń religijnych na kształt religijności młodzieży należy porównać grupę młodzieży ujawniającej takie doświadczenia („D+”) z grupą osób, które nie miały takich doświadczeń („D-„). Kwestio­nariuasz D. Hutsebauta pomaga porównać religijność obu wyodrębnionych grup.

Po porównaniu religijności grup „D+” i „D-” według kwestio­nariusza D. Hutsebauta we wszystkich obszarach dostrzegalne są istotne różnice[1], co prezentuje tabela.

Tab. 6. Religijność grup „D+” i „D-„. według kwestionariusza D. Hutsebauta

            obszar
   „D+”
   „D-„
    |różnica
   sigma
     T
      Pu
zależność
  41,63
  28,90
      12,73
    6,37
   9,21
   p<10-6
autonomia
  11,20
  23,63
      12,43
    6,22
   9,07
   p<10-6
buntowniczość
   8,13
  22,30
      14,17
    7,08
   9,72
   p<10-6
wina
  15,70
  21,86
       6,17
    3,08
   4,33
    1,6-4
identyfikacja
  38,57
  28,40
      10,17
    5,08
   6,97
   p<10-6
współhumanitarność
  39,90
  27,43
      12,47
    6,23
   7,67
   p<10-6
norma etyczna
  39,50
  28,77
      10,73
    5,37
   7,66
   p<10-6
akceptacja
przeko­nań
  34,57
  25,23
       9,33
    4,66
   8,09
   p<10-6
centralność
religii
  34,30
  31,37
       2,93
    1,47
   2,46
    1,7-2
obawa przed
nie­pewnością
  21,37
  26,80
       5,43
    2,72
   4,89
    8,7-6

Grupa „D+” wyżej, niż grupa „D-” oceniła swoją własną religijność. Grupa ta prezentowała również niższą średnią wieku i było w niej więcej kobiet[2]. Potwierdza to wcześniejsze badania[3], które ukazały, że wyższą religijność prezentuje raczej młodzież młodsza i raczej kobiety, niż mężczyźni.

Grupa „D+” uzyskała wyższy wskaźnik religijności w następu­jących obszarach: „zależność”, „identyfikacja”, „współhumanitar­ność”, „norma etyczna”, „akceptacja przekonań”, „centralność religii”. W pozostałych obszarach („autonomia”, „buntowniczość”, „wina”, „obawa przed niepewnością”) wskaźnik grupy „D-” był wyższy, co jednak również świadczy o wyższej religijności grupy „D+”, gdyż te obszary oddają negatywne zjawiska związane z religijnością, czy też świadczą o jej kryzysie.

Porównując religijność grup „D+” i „D-” badaną kwestionar­iuszem D. Hutsebauta dostrzegamy, iż w większości obszarów różnice między grupami są statystycznie bardzo istotne, lub istotne „autonomia”, „buntowniczość, „wina”, „identyfikacja”, „współhumanitar­ność”, „norma etyczna”, „akceptacja przekonań” oraz „obawa przed niepewnością”. W żadnym z obszarów nie stwierdzono braku znaczących różnic pomiędzy grupami „D+” i „D”.

„Zależność” określa, na ile dany człowiek odczuwa potrzebę pomocy Bożej, która jest konieczna dla jego istnienia. Bóg jest wtedy widziany jako Ktoś, kto daje istnienie. W tej kategorii grupa „D+” uzyskała przeciętną 41,63 punktu przy przeciętnej grupy „D-” wynoszącej 28,90 punktu. Różnica między grupami wyniosła więc 12,75 punktu.

Dążenie do autonomii jest pewnym symptomem buntu wobec Boga (ten obszar religijności został jednak przebadany osobno). Ukazuje, na ile dana jednostka usiłuje uniezależnić się od normatywnej funkcji Boga. Ta kategoria jest jak gdyby przeciw­stawna do „zależności”. W tym obszarze grupa „D+” uzyskała przeciętną 11,20 przy przeciętnej grupy „D-” wynoszącej 23,63, która jest wyższa o 12,43 punktu.

W kategorii „buntowniczość” grupa „D+” uzyskała przeciętną 8,13 (najniższa we wszystkich obszarach kwestionariusza), zaś grupa „D-” 22,30 punktu, co daje różnicę wynoszącą 14,17.

Wśród respondentów badano również poczucie winy. Biorąc pod uwagę wiek respondentów[4] poziom poczucia winy należy okreś­lić jako dosyć niski. Grupa „D+” uzyskała przeciętną 15,70 punktu, zaś grupa „D-” 21,87, co dało różnicę 6,17 punktu.

Obszar nazwany „identyfikacja” ma za zadanie ustalić, na ile rzeczywiście dana osoba identyfikuje się z Jezusem Chrystu­sem jako idealnym człowiekiem i wzorem. W tej kategorii grupa „D+” uzyskała przeciętną 38,57 punktu przy przeciętnej grupy „D-” wynoszącej 28,40 punktu. Różnica między grupami wyniosła więc 12,75 punktu.

Uznanie Jezusa Chrystusa, Boga – Człowieka, za idealny wzór pociąga za sobą odnajdywanie i dostrzeganie Boga w drugim człowieku („współhumanitarność”) w myśl Jego nauki[5].

W obszarze „współhumanitarność” grupa „D+” uzyskała przeciętną 39,90, zaś grupa „D-” 27,43 punktu, co daje różnicę 12,47.

Obszar nazwany umownie „normą etyczną” określa, w jakim stopniu Bóg jest postrzegany przez daną jednostkę jako Norma Absolutna. W tej kategorii przeciętna grupy „D+” wyniosła 39,50 przy przeciętnej grupy „D-” wynoszącej 28,77; różnica wyniosła 10,73 punktu.

Z uznaniem Boga za najwyższą i absolutną Wartość etyczną wiąże się akceptacja pochodzących od Niego prawd i dogmatów. W tym obszarze przeciętna grupy „D+” wyniosła 34,57 punktu przy przeciętnej grupy „D-” wynoszącej 25,23, co dało różnicę 9,33 punktu.

Średnia uzyskana w kategorii „akceptacja przekonań” jest jednak nieco niższa, niż w obszarze nazywanym „normą etyczną” (39,50 i 28,77).

„Centralność religii” jest to kategoria określająca, jakie miejsce zajmuje religia w całym systemie wartości danej jednost­ki. W tej kategorii grupa „D+” uzyskała przeciętną 34,30 punktu, zaś grupa „D-” 31,37 punktu. Różnica pomiędzy grupami wyniosła tylko 2,93 punktu. Jest to najmniejsza różnica w obrębie całego kwestionariusza.

Ten obszar odzwierciedla, na ile dana osoba czuje lęk przed zagrażającymi trudnościami oraz przed brakiem pewności życiowej. W tej kategorii grupa „D+” uzyskała 21,37, zaś grupa „D-” 26,80, co daje różnicę wynoszącą 9,72 punktu.


[1] Jako różnice statystycznie bardzo istotne przyjmuje się pu nie większe niż 0,01; istotne pu nie większe niż 0,05; nieistotne pu nie mniejsze niż 0,05.

[2] Patrz Wykresy 4 i 5 oraz Tabela 5.

[3] Por. Opinie nt. problemu nauczania religii katolickiej w szkołach publicznych. Komunikat z badań CBOS, BS/163/66/90. Warszawa. 1990 s. 10. Cyt. za: J. Mariański. Obraz polskiej młodzieży, jw. s. 92.

[4] Na tym etapie rozwoju osobowości i religijności poczucie winy jest wśród młodzieży zjawiskiem dosyć rozpowszechnionym.

[5] „Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, mnieście uczynili” (Mt 25,40b). Cyt. za: Biblia Tysiąclecia. Poznań 1980.

271 Dla dokładnego przebadania obrazu Boga u badanej populacji można zastosować np. Test Preferencji Obrazów Boga.

272 O religijności spójnej i niespójnej patrz w rozdziale 2, §2, pkt 3 niniejszej pracy.

273 Por. I. Mariański. Religijność młodzieży polskiej, jw. s. 11.

274 O religijności personalnej i apersonalnej patrz rozdział 2, §2 pkt 2 niniejszej pracy.

275 W teologii moralnej rozróżnia się między synowską a służalczą relacją do Boga.

276 Psychologiczna typologizacja religijności została zaprezentowana w 2 paragrafie 2 rozdziału niniejszej pracy.

277 J. Mariański. Obraz polskiej młodzieży, jw. s. 97.

278 Pozytywny wpływ formacji tego Ruchu na dojrzałą religijność wykazała Ewa Kusz. Por. E. Kusz, jw. s. 132-136.

279 Por. J. Słomińska. Mechanizmy i funkcje grup młodzieżowych. Warszawa 1986 s. 6nn.

280 Por. l. Michalik. „Stare i nowe” w duszpasterstwie młodzieży. W: Program duszpasterski na rok 1991/92. Katowice 1991. s. 198.

281 Por. A. Scola. Asociazioni e movimenti nelle comunione e nella missione delia Chieza. W: I laici oggi nr 32-33, Vaticano P. C. L. 1989-90 s. 33-40.

282 Por. J. Michalik. „Stare i nowe”, jw. s. 198-202.

283 Grupa o wysokim poziomie obecności przeżyć religijnych (wysoki wskaźnik „D”).

284 Co, wbrew błędnym opiniom, niekoniecznie musi oznaczać budowanie wiary na samych tylko uczuciach.