Trzecim typem wolności religijnej jakiego przedstawienia dokonuje Sobór, jest wolność wspólnot religijnych. Jak możemy przeczytać: „Wolność, (…), przysługująca poszczególnym osobom, powinna być im przyznana również wtedy, gdy działają wspólnie. Zarówno bowiem społeczna natura człowieka, jak i społeczna natura samej religii wymagają istnienia wspólnot religijnych[1].” Jak więc widać za podstawę tej wolności ojcowie soborowi uznali godność osoby ludzkiej jak również społeczną naturę człowieka oraz samą naturę religii.
Nowością jest uznanie za podmiot tego prawa nie tylko Kościoła Katolickiego ale także innych wspólnot religijnych[2]. Jest to konsekwencją tego iż, skoro podmiotem wolności religijnej jest każda osoba, również taka która nie wyznaje wiary katolickiej, to zgodnie z nauczaniem soboru, wolność religijna powinna zostać takim osobom przyznana również wtedy kiedy takie osoby działają wspólnie.
Sobór wskazuje też że „Wolność Kościoła jest podstawową zasadą w stosunkach pomiędzy Kościołem i władzami publicznymi oraz całym porządkiem cywilnym[3].” Z tej racji wspólnotom religijnym przysługują konkretne uprawnienia. Szczegółową strukturę tych uprawnień możemy odnaleźć w Dokumencie Stolicy Apostolskiej z 1981r.
Należą do niej między innymi: prawo do posiadania hierarchii lub innej struktury kierowniczej oraz do wyboru władz w sposób wolny i zgodny ze swoimi konstytucjami[4], prawo do swobodnego wypełniania przez przełożonych posługi religijnych i utrzymywania łączności z wyznawcami, a w kościele katolickim i innych kościołach chrześcijańskich do swobodnego wyświęcania kapłanów oraz obsadzania stanowisk kościelnych[5], prawo do posiadania własnych instytutów formacji religijnej oraz studiów teologicznych[6], prawo do otrzymywania, publikacji i korzystania z książek o tematyce religijnej[7], prawo do głoszenia i przekazywania prawd wiary, nawet poza miejscami kultu a także nauczania doktryny moralnej oraz wymiany doświadczeń w dziedzinie wychowania[8], prawo do posługiwania się w swojej działalności środkami społecznego przekazu[9], prawo do prowadzenia działalności wychowawczej, oświatowej, charytatywnej oraz prawo do zakładania stowarzyszeń i instytucji prowadzących taką działalność, prawo do kontaktów władzy duchownej z lokalnymi wspólnotami religijnymi oraz rozpowszechniania dokumentów i tekstów ogłoszonych przez zwierzchników wspólnot wyznaniowych.
[1] DWR 4.
[2] DWR 4, 13.
[3] DWR 13.
[4] DSWR 4.
[5] Tamże, DWR 3.
[6] DSWR 4.
[7] Tamże, KDK 76.
[8] DSWR 4.
[9] Tamże.