podrozdział pracy magisterskiej
Ogólna religijność młodych Polaków przedstawiona zostanie na tle tzw. „ożywienia religijnego” obserwowanego w Polsce w pierwszej połowie lat osiemdziesiątych. Z sondaży OBOP-u wynika, że w latach osiemdziesiątych nastąpił wyraźny wzrost autodeklaracji praktyk religijnych i utrzymywał się na wysokim poziomie przez całą dekadę. Praktykujący stanowili w tym czasie 80% ogólnej liczby dorosłych Polaków[i].
Zdaniem wielu socjologów ożywienie to miało charakter nie tyle ściśle religijny, co raczej społeczno – polityczny. Ich zdaniem Kościół wzrost swego autorytetu moralnego zawdzięcza przede wszystkim swemu powiązaniu ze środowiskami ówczesnej opozycji politycznej. W tym okresie autodeklaracje religijne wzrosły o 10% w porównaniu z okresem lat siedemdziesiątych[ii].
Wg sondażu z przełomu kwietnia i maja 1990 r. 57% badanych określiło się jako wierzący i regularnie praktykujący, 29% jako wierzący i nieregularnie praktykujący, 11% jako wierzący i niepraktykujący, 1% jako niewierzący i praktykujący i 3 % jako niewierzący i niepraktykujący. Należy zaznaczyć, że wskaźnik wierzących i praktykujących był wyższy wśród kobiet (93%), niż wśród mężczyzn (81%), wyższy wśród młodzieży do 17 roku życia (91%), niż u młodzieży po 20 roku życia (78%), wyższy w liceach zawodowych (96%) i liceach ogólnokształcących (89%), niż w zasadniczych szkołach zawodowych (85%) i technikach (81%). Wskaźnik ten był wyższy wśród młodzieży wiejskiej (93%) i miast do 20 tys. mieszkańców (87%), niż wśród młodzieży z miast od 20 do 100 tys. mieszkańców (84%) i z miast powyżej 100 tys. mieszkańców (74%)[iii].
Wyniki badań z 1989 r. wśród młodzieży szkół ponadpodstawowych i wyższych uczelni podają nieco niższe wskaźniki:
- głęboko wierzący – 17,9%
- wierzący – 69%
- niezdecydowani w sprawach wiary – 15,3%
- obojętni religijnie – 2,4%
- niewierzący – 2,4%
- brak odpowiedzi – 0,3%
W całej badanej społeczności wskaźnik głęboko wierzących i wierzących kształtował się na poziomie 79,7%, w tym:
- uczniów – 82%
- studentów – 74,3%
- kobiet – 84,3%
- mężczyzn – 75,6%
- młodzieży wiejskiej – 90,3%
- młodzieży miejskiej – 75,8%.
Przy uzasadnianiu swej wiary młodzież głęboko wierząca i wierząca odwoływała się do:
- tradycji i wychowania w rodzinie – 74,6%
- osobistych przemyśleń i przekonań – 74,4%
- uczęszczania do kościoła, słuchania kazań i nauk kościelnych – 61,2%
- własnych przeżyć i doświadczeń życiowych – 52%
- lektury – 44,5%
- tradycji sąsiedzkiej i środowiskowej – 39,1%[iv]
[i] Por. J. Mariański. Religia i Kościół w społeczeństwie pluralistycznym. Lublin 1993. s. 90.
[ii] Por. Mariañski. Obraz polskiej młodzieży, jw. s. 91-92.
[iii] Por. Opinie nt. problemu nauczania religii katolickiej w szkołach publicznych. Komunikat z badań CBOS, BS/163/66/90. Warszawa. 1990 s. 10. Por. J. Mariański. Religijność młodzieży polskiej z końca lat 80-tych. „Universitas Gedanensis” II: 1990 nr 4. s. 7-9. Cyt za: J. Mariański. Religijność młodzieży polskiej, jw. s. 91-92.