jeszcze raz prezentujemy tę bardzo ciekawą pracę magisterską
Głównym celem niniejszej pracy było zbadanie wpływu osobistych doświadczeń religijnych na różne obszary religijności młodzieży w wieku 17-20 lat.
Badania empiryczne zostały poprzedzone podbudową teoretyczną. W pierwszym rozdziale zajęto się teologicznymi i filozoficznymi ujęciami problematyki doświadczenia religijnego. Przedstawione zostały także psychologiczne teorie dotyczące przeżycia religijnego.
Problematyka poruszona w tej części pracy z konieczności została potraktowana wybiórczo, gdyż potrzeby zaprezentowanej pracy nie domagają się bardziej dogłębnego i kompleksowego przedstawienia tej, bardzo skądinąd interesującej i często podejmowanej problematyki. Trzeba również zauważyć, że tematyka ta jest bardzo żywo dyskutowana i stanowi ważny problem dla przedstawicieli filozofii, teologii oraz psychologii. Na obecnym etapie wiedzy naukowej trudno mówić więc o jednolitej koncepcji doświadczenia religijnego w powyższych dziedzinach wiedzy.
Drugi rozdział miał za zadanie prezentację filozoficzno-teologicznych oraz psychologicznych ujęć religijności. Samo pojęcie „religijność” jest jednak bardzo szerokie i
nieprecyzyjne; często występuje w odmiennych, bądź nie do końca zgodnych znaczeniach nawet na terenie tej samej dyscypliny naukowej. Istnieją zatem duże trudności w wypracowaniu pojęcia religijności, zwłaszcza na terenie teologii, gdzie przede wszystkim operuje się pojęciem „religia”, które nie zawsze jest równoznaczne z pojęciem „religijność”.
Opierając się na wynikach badań socjologicznych zaprezentowano również religijność młodzieży polskiej lat osiemdziesiątych i początku lat dziewięćdziesiątych. Religijność młodzieży została ukazana na tle religijności dorosłej części społeczeństwa. Pewnym mankamentem jest fakt, iż wyniki badań dotyczą okresu sprzed kilku lat. Było to jednak tendencję, która wydaje się utrzymywać w ciągu ostatnich lat.
Trzeci rozdział stanowi empiryczną część niniejszej pracy. Po prezentacji badanej grupy zaprezentowano strategię badawczą oraz metody: Skalę Doświadczenia Religijnego własnej konstrukcji, Kwestionariusz Dirka Hutsebauta, oraz własną ankietę. W drugiej części rozdziału przedstawiono wyniki badań empirycznych oraz dokonano próby ich interpretacji Praca kończy się wnioskami pastoralnymi.
Badania psychologiczne dostarczyły odpowiedzi na pytanie o wpływ osobistych doświadczeń religijnych na religijność badanej młodzieży. Wyniki badań ukazały, iż osobiste doświadczenia religijne w znaczący sposób wpływają na niemal wszystkie obszary religijności. Religijność grupy „D+”283 jest pod każdym względem bardziej dojrzała, niż obserwujemy to w grupie „D-’ Religijność grupy „D+’ jest bardziej żywa i personalna. Badana młodzież z tej grupy głębiej przeżywa swoją zależność od Boga, akceptuje bez większych zastrzeżeń normy moralne od Niego pochodzące, identyfikuje się z Jezusem Chrystusem jako Najwyższym i Absolutnym Wzorem, odkrywa Jego obecność w braciach, którym należy służyć. Przeżycia religijne wyzwalają z lęku przed niepewnością, łagodzą bunt oraz fałszywe pragnienie uniezależnienia się od Boga. Młodzież o wyższym poziomie doświadczeń religijnych objawia dużo niższy poziom poczucia winy. Religijność ich jest bardziej otwarta i dynamiczna oraz mniej podatna na kryzysy. Wprawdzie religijność tej grupy tylko w niewiele większym, niż u pozostałych stopniu jest bardziej centralną rzeczywistością w jej życiu, jednak posiada bez porównania większy, głębszy i poważniejszy wpływ na całokształt życiowych postaw.
Wyniki badań pastoralnych skłaniają do refleksji nad problemem uwzględniania przeżyć religijnych w duszpasterstwie284, zwłaszcza w duszpasterstwie ludzi młodych. W ostatnim czasie zauważa się bardzo wyraźny wzrost zainteresowania młodzieży przeżyciami religijnymi (niekiedy doświadczenia te są raczej „pseudoreligijne”). Obserwować można stale rosnącą popularność grup zajmujących się technikami medytacyjnymi Wschodu.
Analiza sytuacji, w których młodzież doświadczała przeżycia religijnego nasuwa postulat zwrócenia większej uwagi na małe grupy i wspólnotowy charakter Kościoła, gdyż znaczna część doświadczeń religijnych miała miejsce we wspólnocie religijnej. Bardzo ważnym zagadnieniem jest też większe zindywidualizowanie duszpasterstwa oraz wykraczanie w działaniach pastoralnych poza ramy tzw. duszpasterstwa masowego i tradycyjnego. Są to niezwykle ważne, istotne i aktualne problemy polskiego duszpasterstwa ostatnich lat.
W zaprezentowanej pracy nie odpowiedziano na kilka interesujących pytań, które nasunęły się w czasie jej powstawania. Przede wszystkim głębszego zbadania domagają się same przeżycia religijne młodzieży. Ciekawym tematem byłaby szersza prób ukazania ich podłoża, przebiegu i skutków, zwłaszcza w rozwoju osobowości. Interesująca byłaby też próba typologizacji doświadczeń religijnych. Ponadto badania domaga się wpływ doświadczeń religijnych na obraz Boga a także związek między przeżyciami religijnymi a eklezjalnością młodzieży .Odpowiedź na powyższe pytania nie należała jednak do celów niniejszej publikacji.
Problemy te, jakkolwiek bardzo interesujące, wykraczają poza ramy niniejszego studium; są jednak pewną próbą wyznaczenia kierunku przyszłych badań empirycznych.
Wydaje się, że zwracając uwagę na osobiste doświadczenia religijne i próbując do takich doprowadzić duszpasterze mogą wychowywać młode pokolenie do głębokiej, żywej i dynamicznej religijności na miarę XXI wieku.