Sekciarstwo gnostyckie

5/5 - (6 votes)

„Gnoza pochodzi od greckiego słowa „gnosis” (wiedz, poznanie). W znaczeniu religioznawczym oznacza wiedzę przeznaczoną dla wtajemniczonych, dotyczącą tajemnic Boskich i zapewniającą tym, którzy ją posiedli zbawienie.”[1] Gnozę wyróżnia dualizm antykosmiczny i antysomatyczny, „negatywnie i pesymistycznie ujmujący stworzenie i istnienie widzialnego świata, kosmosu oraz pobytu na nim człowieka, czyli przebywanie w ciele.

Bóg – najwyższy byt, od którego wywodzą się wszystkie byty duchowe, ale nie materialne, nie może być poznany drogą pośrednią – przez świat, ale przez objawienie wewnętrzne, czyli poznanie siebie jako człowieka mającego naturę Boską. W gnostycyzmie znajdujemy więc rodzaj nauki o samozbawieniu człowieka. Człowiek „wewnętrzny”  wywodzi się od Boga drogą emanacji lub jest identyczny z Bogiem. Powstanie świata i człowieka gnostycyzm przedstawił jako  upadek, dramat spowodowany nadużyciem przez człowieka wolnej woli. Człowiek jest raczej ofiarą tego dramatu niż winowajcą. Złem jest przebywanie na świecie, w ciele materialnym, zbawianie pojmuje się jako wyzwolenie ze świata i uwolnienie z ciała.”[2]

Gnostycyzm czerpie swą mitologię z judaizmu, chrześcijaństwa czy platonizmu. Jego najszerzej znanymi przedstawicielami byli Walentynianie (gnostycyzm chrześcijański, wiek II i III), przejawiał się on w systemie setiańskim i pismach hermetycznych, elementy gnostycyzmu pojawiły się w mancheizmie, w poglądach paulicjan, bogomiłów, katarów.

Gnostycyzm chrześcijański przybrał postać bardzo wielu sekt. Odrzucały one dogmat o wcieleniu, śmierci i zmartwychwstaniu Chrystusa, chrześcijańską etykę, sakramentologię i eklezjologię, przypisując stworzenie Demiurgowi i kwestionując chrześcijański kanon Pisma Świętego, praktykowały pewne magiczne rytuały zabiegając o prawdziwą gnozę. Sekty te przestały istnieć około V wieku po Chrystusie, jednakże w ostatnich dwóch stuleciach pojawiło się wiele grup, uważających się za spadkobierców gnostyków (np. Kościół Gnostyczny Doinela, 1888r.). Również ruch New Age przejął pewne elementy gnostycyzmu.[3]


[1] Adam Zamojski, New Age: filozofia, religia i paranauka, Uniwersytet Śląski, Katowice 2000r., s.34.

[2] Adam Zamojski, New Age: filozofia, religia i paranauka, Uniwersytet Śląski, Katowice 2000r., s.35 i 36.

[3] Za: C. V. Manzanares, Prekursorzy Nowej Ery, Wydawnictwo Księży Werbistów VERBINUM, Warszawa 1994, s.53-54.

Dodaj komentarz